Μια σημαντική λειτουργική έννοια της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής είναι η ενέργεια Qi (που προφέρεται Τσι, και συχνά αναφέρεται ως chi). Η ζωτική ενέργεια Qi, ονομάζεται prana στην Ινδία και είναι γνωστή ως ki στην Ιαπωνία. Ζωτική ουσία που βρίσκεται σε όλα τα πράγματα διαθέτει τόσο ενεργειακή, όσο και υλική υπόσταση. Θα αναφερθούμε σε αυτήν κυρίως ως προς την έκφραση της ως ενέργεια, λαμβάνοντας υπόψιν ότι η ενέργεια και η ύλη μπορούν να μετατραπούν η μία στην άλλη κατάσταση. Οι θεωρίες της σύγχρονης φυσικής που δείχνουν ότι η ενέργεια και η ύλη είναι διαφορετικές περιγραφές μίας πραγματικότητας συμφωνούν και πλησιάζουν με την αντίληψη του chi/qi/ενέργειας και άλλες απόψεις της Ανατολικής Φιλοσοφίας.
Η έννοια της ενέργειας Qi μας δίνει ένα μέτρο για την ζωτικότητα ενός ανθρώπου, αντικειμένου, ή κατάστασης. Αν το qi μιας συγκεκριμένης τροφής είναι καλής ποιότητας, τότε το τρόφιμο αυτό θα έχει καλύτερη γεύση και θα προσφέρει περισσότερη ενέργεια στο άτομο που την καταναλώνει.
Σε έναν άνθρωπο, καλό qi εκδηλώνεται στην ικανότητα του να πετυχαίνει πράγματα, απρόσκοπτη ροή της ενέργειας μέσα στο σώμα και καλή λειτουργία των εσωτερικών οργάνων χωρίς δυσάρεστα συμπτώματα. Όλα τα εσωτερικά προβλήματα ξεκινάνε αρχικά με ένα μπλοκάρισμα ή έλλειψη ενέργειας σε κάποιο από τα Συστήματα των Εσωτερικών Οργάνων του σώματος. Για την Κινέζικη Ιατρική τα ενεργειακά προβλήματα είναι απολύτως αναμενόμενα, κατηγοριοποιούνται και αντιμετωπίζονται ανάλογα με τα συμπτώματα που παρουσιάζονται στο σώμα, τις συνήθειες και τα συναισθήματα του ατόμου. Όταν τα προβλήματα βρίσκονται ακόμα σε ενεργειακό επίπεδο θα υπάρχουν συμπτώματα στο φυσικό σώμα όμως οι ιατρικές εξετάσεις ίσως είναι ακόμα φυσιολογικές. Αν δεν αντιμετωπίσουμε νωρίς προβλήματα μπλοκαρισμάτων της ενέργειας, αυτά προχωράνε στην ύλη, δηλαδή σωματοποιούνται. Κάποιοι ονομάζουν αυτά τα προβλήματα ως «ψυχοσωματικά». Όταν το qi δεν ρέει, στασιμοποιείται, δημιουργώντας συγκεντρώσεις που έχουν σαν αποτέλεσμα δυσάρεστα συμπτώματα όπως πόνοι, πρηξίματα, όγκοι, κύστες, κατακράτηση υγρών, παχυσαρκία, καρκίνοι και η πλειοψηφία των ασθενειών που οφείλονται σε ιούς και μύκητες και πλήττουν τους οργανισμούς όσων κάνουν καθιστική ζωή και τρέφονται με υπερεπεξεργασμένες τροφές φτωχές σε θρεπτικά συστατικά, τροφές πλούσιες σε λίπη, ζάχαρη και πρόσθετες ουσίες κάθε είδους που ο οργανισμός δεν μπορεί να διαχειριστεί.
Η Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική διαθέτει διαγνωστικά εργαλεία και θεραπευτικές μεθόδους για να προσδιορίσει, να ομαλοποιήσει και να ενδυναμώσει το Qi του σώματος για να διαθέτουμε επάρκεια σε ενέργεια. Υπάρχουν διαφορετικές κατηγοριοποιήσεις και ταξινομήσεις του Qi. πχ, ως προς την προέλευση: Διατροφικό Qi είναι η ενέργεια που λαμβάνουμε από της τροφές. Ως προς τη λειτουργία πχ. Wei Qi είναι η ενέργεια που προστατεύει το σώμα από εξωτερικές επιρροές, και αποτελεί μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος. Ως προς την ποσότητα και επάρκεια (έλλειψη ή υπερβολή ενέργειας) και ως προς το Qi διαφορετικών κύριων ζωτικών Οργάνων όπως: Το Qi της Σπλήνας, τo Qi του Συκωτιού, το Qi της Καρδιάς, το Qi των Πνευμόνων, το Qi των Νεφρών κ.α. Η ενέργεια χρειάζεται πάντα να ρέει, να βρίσκεται σε απρόσκοπτη ροή και κίνηση. Αν λοιπόν το Qi δεν ρέει αρμονικά σε κάποιο κύριο εσωτερικό όργανο όπως το Συκώτι λέμε ότι υπάρχει Στασιμότητα του Qi του Συκωτιού. Επίσης το Qi θα πρέπει να ρέει προς την σωστή κατεύθυνση σε σχέση με τα συνεργαζόμενα εσωτερικά όργανα. Αν ρέει προς διαφορετική κατεύθυνση από ότι πρέπει (ένα παράδειγμα είναι ο λόξυγκας), δημιουργεί συμπτώματα δυσαρμονίας.
Το qi επηρεάζει την συμπεριφορά του ανθρώπου: Κάποιος που κινείται με χάρη και αρμονία, έχει αρμονικό qi. Άνθρωποι που αισθάνονται αδύναμοι, κουρασμένοι ή ληθαργικοί έχουν έλλειψη qi, ενώ αυτοί που αισθάνονται δυνατοί έχουν άφθονο qi. Άρα το qi δεν είναι μόνο η ενέργεια πίσω από μία κατάσταση ύπαρξης αλλά και η ποιότητα της ενέργειας της κάθε κατάστασης. Υπό αυτήν την έννοια, το qi μας δίνει έναν τρόπο να περιγράψουμε κάθε κατάσταση της ζωής. Τα συναισθήματα είναι επίσης διαφορετικές ποιότητες ροής της ενέργειας, και επηρεάζουν τα εσωτερικά όργανα με τα οποία συνδέονται, και αντίστροφα, δυσαρμονίες στα ζωτικά όργανα επηρεάζουν την συναισθηματική κατάσταση του ατόμου.
Από πλευράς θεραπευτικής το qi εκπληρώνει κάποιες λειτουργίες: Θερμαίνει και είναι η πηγή κάθε κίνησης, προστατεύει το σώμα, ρέει στα ενεργειακά κανάλια του σώματος (μεσημβρινούς) εκπληρώνοντας σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των εσωτερικών οργάνων και διατηρεί την ροή στην δραστηριότητα των συστημάτων εσωτερικών οργάνων του σώματος.
Στην Θεραπευτική Διατροφή η βελτίωση της λειτουργίας του Πεπτικού Συστήματος, και άρα της ικανότητάς του να παράγει ενέργεια από τις τροφές, είναι προτεραιότητα γιατί από εκεί εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό και η θρέψη των υπόλοιπων βασικών συστημάτων των εσωτερικών οργάνων.
Το Qi επίσης εκπέμπεται μεταξύ ανθρώπων σε επαφές όλων των ειδών. Το qi αυτού που μαγειρεύει επηρεάζει και φορτίζει το φαγητό.
Η θεραπευτική άσκηση όπως η yoga και το taichi, πρακτικές συνειδητοποίησης και ευαισθητοποίησης όπως ο διαλογισμός, οι αναπνευστικές ασκήσεις, η βοτανοθεραπεία, ο βελονισμός, το σιάτσου, το Ρέϊκι και άλλες ενεργειακές θεραπείες είναι πρακτικές που απελευθερώνουν τις εντάσεις, ενισχύουν και ομαλοποιούν την ροή της ενέργειας Qi μέσα στο σώμα και ενδυναμώνουν τα συστήματα του οργανισμού.
Πηγή: Healing with Whole Foods, Paul Pitchford
Photo by Alysa Bajenaru on Unsplash
